onderwerp G

Een ander voorbeeld is een toevallig gesprek die ik voerde met de Humanitas locatie coördinator van 't Klooster in de Afrikaanderwijk. Opgeleid in als sociale coördinator met een achtergrond in horeca en bloemschikken volgt M nu een HBO opleiding Wijkgericht werken en Community Arts. Haar ervaring in deze studie is dat de community arts zich vooral richt op de VS en Engeland en dat ze veel Engelse teksten moet lezen. Ze mist de vertaalslag naar de praktijksituatie in Nederland. Hetzelfde probleem ervaart zij ook met de bezoekers die zij bij kunstprojecten wil betrekken. Maar de kunst bestaat al lang niet meer uit alleen de traditionele vormen, en juist de andere vormen, de sociale en participatieve vormen van kunst zijn vaak moeilijk bij het bezoekend publiek uit te leggen. Dus hier hebben we te maken met een Wicked Problem. Hoe communiceer je over community art projecten aan je publiek en potentiële deelnemers die nog ongeïnformeerd zijn over deze vorm van kunst?

Reflectie Wicked Problem deel 1:

Dat wat me in het Wicked Problem traject het meest bijgebleven is, is dat je in het educatieve veld als zelfstandige kunt rondkijken en met een vraag die van een opdrachtgever komt, projectmatig aan de slag kunt gaan. Dus dat projecten voortkomen uit een soort van "probleem". Er is iets bij de opdrachtgever, of de organisatie dat anders kan, ontbreekt, of moet veranderen.

Zo is bij mezelf opgevallen dat tijdens de gesprekken die ik de afgelopen weken met organisaties, ter oriëntatie voor mijn laatste stage, gevoerd heb, dat ik een plots herken dat er gesproken wordt in de vorm van een Wicked Problem, oftewel, er is een probleem en daarvoor wordt een oplossing gezocht.

Voorbeelden hiervan is mijn bezoek aan Makom, het inloophuis van de Regenboog groep in Amsterdam. Hier is een kunstsuite dat tijdens de pandemie een beetje zijn functie en identiteit als kunst werkplek heeft verloren en meer een plek is geworden waar bezoekers rustig hun telefoons opladen en iets lezen. De vraag uit Makom was, hoe kunnen we van deze plek weer een actieve kunst werkplaats maken?

Audiotour In Afri, door Wat We Doen, 't Klooster, Afrikaanderwijk, 7 nov. 2021

Reflectie Wicked Problem deel 2:

Water Samples is de lessenreeks dat ik met mijn groepje heb ontwikkelt. Onze insteek voor het onder de aandacht brengen van het waterprobleem in de Prins Alexanderpolder bij de leerlingen en de ondernemers in het Alexandrium, is door ons op watergeluiden te richten. Over de speakers van het winkelcentrum kun je muzak horen. Wat als er nu eens watergeluiden te horen zijn, geluiden die zijn verzamelt en gemaakte en/of gecomponeerd door leerlingen van het VMBO?

Tijdens de pitch was de eerste opmerking dat de informatie in een hoog ADHD gehalte was gepresenteerd. Hoe werkt zoiets bij de leerling, waar vindt je de rust, was de vraag. Ook al was in de pitch aangegeven dat het om een lessenreeks ging, en dat informatie op een gedoceerde wijze zal worden gedeeld, omdat de lessenreeks over meerdere dagen is verspreid en elke les uit meerdere werkvormen zal bestaan het juist niet gaat over de leerlingen te overprikkelen. Veel onderdelen van de lessen gaat juist over het zelf- luisteren, doen en ervaren. Leerlingen worden meegenomen naar het Alexandrium om ten eerste te luisteren wat ze allemaal horen en vervolgens worden ze gevraagd zich in te beelden hoe watergeluiden zouden horen als het hele Alexanderium 6 meter onder zou lopen.

Andere opmerkingen:

Vergeet de inhoud niet, dus dat het geluid van water wel blijft refereren naar het waterprobleem:
Ook hierbij zag ik niet direct een probleem, omdat de leerling mee worden genomen naar het Alexandrium en na het inbeelden van het Alexandrium onderwater wordt verteld over de 6 meter onder NAP en de toenemende water zowel door regen en de stijgende zeespiegel dat nu al een probleem voor dit stadsdeel begint te worden.

Het project is geschikt voor het Primair Onderwijs:
Wellicht wel, maar er wordt zeer veel zelfstandigheid van de leerlingen gevraagd dat moeilijker te doen is met leerlingen in het Basisonderwijs.

Leerlingen zijn waarschijnlijk snel uitgekeken om met waterbakjes geluid te maken, wat doe je dan? Zet je een extra stap?:
Ook dit hadden we al in ons lessenreeks opgenomen. Namelijk in les 3 kunnen leerlingen op 3 manieren watergeluid opnemen. A: naar buiten gaan en bestaande watergeluiden opnemen. B: In het lokaal/studio zelf watergeluiden met objecten en water maken. C: Als foleys watergeluiden met andere objecten en materialen imiteren/nabootsen. In les 4 hadden we meerdere keuze opties opgenomen. De meest simpele vorm was het verzamelen en selecteren van de watersamples en deze achter elkaar af te spelen. Een andere optie was om met de geluiden spelend een watergeluidcompositie te maken door het als "concert" uit te voeren en op te nemen en dit als resultaat op de speakers af te spelen. Als derde optie hadden we de leerlingen met een software programma hun water samples te bewerken en effecten toe te passen en dit tot een geluidscompositie uit te werken. Naar keuze zou een school de expertise van een geluidskunstenaar er bij kunnen vragen.

Ga voor het ideaal, dus voor de speakers in de openbare ruimte van het winkelcentrum:
Natuurlijk wil ik voor het ideaal gaan, maar daar is ook nog altijd de realiteit en dat een school de middelen heeft om de juist contacten bij het Winkelcentrum te vinden, kan best moeilijk zijn, en daarom vind ik het ook belangrijk om met andere alternatieven te komen. Ook de leerlingen zelf keuzes te bieden of met ideeën te komen is juist ook belangrijk om de leerlingen betrokken te krijgen.

Reflectie Wicked Problem deel 3:

Tijdens de pitch gaf ik een stoomcursus geschiedenis geluidskunst. Achteraf gezien zou er nog veel meer een link kunnen worden gelegd met de rol van geluid in relatie tot vooruitgang. Zo sprak ik over de industrialisatie en de veranderende stadsgeluiden. Die zelfde industrialisatie is ook verantwoordelijk voor het klimaatprobleem en de opwarming van de aarde waardoor we een stijgende zeespiegel hebben en vaker te maken hebben met extreme weersomstandigheden met veel regen. In de les zou nog sterker die link kunnen worden gelegd.

Water Samples, project voor Waterproef, afbeelding door Isis Bakker

Pitch presentatie Water Samples, test met leerlingen opnemen van watergeluiden, foto door Myra Rolaf.

Reflectie over intervisie en het reflecteren

Intervisie . . ik heb er nooit echt zin in, het is een must, maar als we dan bezig zijn dan is het toch altijd weer boeiend en ik heb er ook altijd wel iets aan. Maar waarom is er dan altijd weer die weerzin? Hetzelfde geldt voor het schrijven van mijn intervisieverslag. Ik moet mijzelf pushen om te beginnen met schrijven. Maar als ik dan de smaak te pakken heb, dan besef ik me dat er toch veel uit te halen is. Want wat er gebeurd is dat ik bepaalde ontwikkelingen en onzekerheden voor mijzelf expliciet maak en hierdoor beter een volgende stap kan zetten.

Ga ga ik dit na mijn afgestudeerd doorzetten? Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik voor mijzelf momenten pak om te blijven reflecteren? Zal ik dat dan ook op zo'n systematische wijze blijven doen? Reflecteren is mijn niet vreemd, ook voor deze studie evalueerde en reflecteerde ik alleen of samen met anderen, al dan niet op zo'n systematische wijze. Mijn reflectiewijze bestond eerder uit het schrijven over een uitgevoerd/afgerond kunstproject waarover ik een verslag schreef. Vaak zonder richtlijnen. Hierdoor werden mijn verslagen of reflecties soms ook wat aan de lange kant. Verslagen schreef ik voor subsidiënten, waarin ik over de geslaagde en minder geslaagde onderdelen schreef en vaak eindigde met nieuwe ideeën, of verbeterpunten.

In de zeer nabije toekomst wil ik een reflectie beschouwen als onderdeel van het project en het dusdanig behandelen als een lesonderdeel of juist onderdeel van een kunstwerk. Het zou net zoals het klaarzetten en opruimen onderdeel moeten zijn.

Er bestaan ook reflecties in de form van een kunstwerk. Zo kan een opvolgende werk in een kunstenaars oeuvre als en reflectie worden beschouwd.

Een reflectie is onderdeel van een (eindeloze) loop van reflectie op reflectie, reactie op reactie. Dit doet mij denk aan een performance Repetitive Imitation die ik in 2010 maakte.

Intervisie 1, 2 & 3

Geen van de intervisieverslagen zal ik op dit platform gaan delen omdat anderen hierbij betrokken zijn geweest en ik hun privacy belangrijk vindt. Ik heb besloten om alleen de competenties die aan de orde zijn gekomen en mijn reflectie over het geheel hier te plaatsten. Ook zal ik iets over de gekozen intervisiemethoden schrijven. Tijdens de intervisie hebben we de methodes: 'Leren van successen' en de '6 denkhoeden' gebruikt.

Het richten op het positieve was voor mij in dat moment ontzettend leerzaam en nodig, omdat ik het vaak moeilijk vind het positieve te zien of te herinneren. Tijdens het toepassen van deze methode viel het ons op dat aan een success-moment ook een probleem of vraag voorafging.

Competenties die aan de orde zijn gekomen:

Intervisie #1:
Interpersoonlijk: De casusinbrenger weet bij een beginnend conflict onbewust bekwaam de escalatieladder toe te passen.
Onderzoekend reflectief: De casusinbrenger is door de intervisie bewust geworden van haar interpersoonlijke ontwikkeling in de omgang met anderen, waardoor ze dit in nieuwe situaties bewust kan inzetten.

Persoonlijke reflectie #1:
Didactische- en pedagogische vaardigheden: Ik zoek naar een vorm waarin ik lln. op een positieve manier aan te spreken om zo gewenst gedrag te stimuleren.
Interpersoonlijke vaardigheden: Ik communiceer de problemen waar ik tegenaanloop met collega’s.

Intervisie #2:
Interpersoonlijk: De casusinbrenger weet op een goeie wijze met alle partijen van haar stage te communiceren, toont begrip en zorgt ervoor dat ze hierdoor de ongewenste situatie kan veranderen naar een gewenste situatie om haar leeropbrengsten te verbeteren.

Persoonlijke reflectie #2:
Interpersoonlijk: Ik heb veel contacten gelegd en ben het gesprek aangegaan in mijn zoektocht naar de juiste stageplek. Ik heb geluisterd naar mijn eigen wensen en deze naar de anderen toe te verwoorden.
Omgevingsgericht: Ik heb gekeken in mijn netwerk naar wat mij aanspreekt dat mensen doen. Ik ben door deze zoektocht ook bewuster geworden dat ik graag met mensen werk die moeite hebben in onze maatschappij mee te draaien. Daarbij is het contactleggen met mensen uit mijn directe omgeving een vorm van omgevingsgericht zijn.
Onderzoekend reflectief: Het inzetten van directe bronnen, collega’s, kennissen en vrienden is een zeer effectieve vorm om onderzoek te doen naar wat ik zelf wil.

Intervisie #3:
Didactische- en pedagogische vaardigheden: De casusinbrenger twijfelt over de leeropbrengsten voor de leerlingen van haar lessen. Wat leren de leerlingen van je les en moet dit duidelijk in je lesdoelen staan is een vraag die hieruit voort is gekomen.
Interpersoonlijk: De vorm van de intervisie was denken met verschillende hoeden. Hierdoor werd je uitgedaagd om andere manieren van denken toe te passen, waardoor er breder naar de casus kon worden gekeken.

Persoonlijke reflectie #3:
Omgevingsgericht: In mijn lessen ben ik bewust bezig geweest actualiteiten te betrekken in de lessen en daarbij gezocht naar een manier waar de leerlingen hun eigen leefwereld met maatschappelijke vraagstukken kunnen verbinden.
Interpersoonlijk: Deze vaardigheid richt zich in deze situatie op mijn rol als docent met de vraag hoe ik meer de rol van een coach op me kan nemen.

Reflectie op geheel:

De leeropbrengsten die ik uit de intervisies en persoonlijke reflecties van 1 t/m 3 heb gehaald, heb ik in een SWOT-reflectie uitgewerkt.

Sterktes:
Ik kan systematisch reflecteren.
Uit mijn reflecties haal ik nieuwe leervragen.
Het in gesprek gaan met collega’s en ervaringsdeskundigen om zo beter zicht te krijgen over onderwerpen, doelgroep en stages.
Openlijk mijn zoektocht en twijfels communiceren en niet bang zijn te falen of iets verkeerds te zeggen.
Ik heb mijn omgevingsgerichte vaardigheden in de afgelopen maanden verder ontwikkeld.
Ik ben zelfstandig, inventief en ondernemend in het initiëren en het doen van onderzoek.

Zwaktes:
Te lang wachten met actie ondernemen wanneer ik iets in mijn hoofd heb en het door uitstel niet doe.
Het soms vergeten wie ik wil zijn en wat ik wil en waarom ik de opleiding doe.
Te veel de focus op het negatieve en waarschuwingen geven.

Kansen:
In mijn directe omgeving zijn meer mensen en organisaties die kunnen bijdragen in mijn ontwikkeling.
Het benoemen van de mooie dingen in de les kan bijdragen in betekenisvollere lessen.
Weten wat ik wil om zo meer uit mijn stage te halen.
Mijn rol als docent verder ontwikkelen (kunstenaar-docent/coach-docent).

Bedreigingen:
Te enthousiast worden van de vele mogelijkheden die ik tijdens mijn stage-veldonderzoek ontdek waardoor ik keuze-maken moeilijk vindt.
Door alle mogelijkheden te veel willen doen en hierdoor overzicht kwijtraak en moe wordt.
Twijfelen aan mijn kundigheid.
Het over mijn grenzen laten gaan is niet een manier om door anderen aardig te willen worden gevonden.
Niet voldoende voor mezelf opkomen.